معماری مفهومی (Conceptual Architecture) یک چارچوب مفهومی برای سازماندهی یک سیستم را فراهم می کند که شامل اصول، مفاهیم، و روابط بین مولفه های سیستم است. ویژگی های اصلی معماری مفهومی عبارتند از:
۱ ارتباط با معماری فنی: معماری مفهومی به عنوان پایه و اساس برای معماری فنی سیستم عمل می کند. این به معنای این است که معماری مفهومی به عنوان یک چارچوب مفهومی برای تعریف و ارتباط مولفه های سیستم، به عنوان مبنایی برای تعیین نیازهای فنی سیستم استفاده می شود.
۲ معنای کلی: معماری مفهومی در سطح بالایی از دیدگاه، تصور اصلی و عمده ای از سیستم را ارائه می دهد و به کلیت سیستم توجه می کند. به عبارت دیگر، معماری مفهومی برای تعریف سیستم به طور کلی و برای تعیین اهداف اصلی و اولیه سیستم استفاده می شود.
۳ توصیف روابط و ارتباطات: معماری مفهومی شامل توصیف روابط و ارتباطات بین مولفه های سیستم است. این شامل نحوه ارتباط بین مولفه ها، نحوه تبادل داده ها و نحوه ارتباط با محیط است.
۴ قابلیت تغییرپذیری: معماری مفهومی باید قابلیت تغییرپذیری بالا داشته باشد تا بتواند با تغییرات در نیازها و اهداف سیستم، همراه شود. به عبارت دیگر، معماری مفهومی باید از پایه هایی تشکیل شده باشد که امکان تغییرات و توسعه را فراهم کند.
۵ استفاده از نمایش هایمعماری مفهومی باید از نمایش هایی مانند نمودارهای مفهومی، نمودارهای UML و یا نمودارهای ER برای توضیح و تبیین مولفه های سیستم استفاده کند. این نمودارها به عنوان ابزارهایی برای نمایش ارتباطات و وابستگی های بین مولفه های سیستم به کار می روند.
۶ مدیریت پیچیدگی: معماری مفهومی به عنوان یک چارچوب مفهومی، برای مدیریت پیچیدگی سیستم استفاده می شود. با تعریف و تقسیم بندی مولفه های سیستم و تعیین روابط بین آنها، معماری مفهومی به کاهش پیچیدگی سیستم کمک می کند.
۷ استفاده از استانداردها: معماری مفهومی باید از استانداردهایی مانند ISO 42010 استفاده کند تا توانایی مقایسه و تفسیر معماری سیستم ها را فراهم کند.
۸ توجه به امنیت: معماری مفهومی باید به امنیت سیستم توجه داشته باشد و از روش های مورد تأیید برای مدیریت امنیت سیستم استفاده کند.
۹ استفاده از روش های طراحی: معماری مفهومی باید از روش های طراحی مانند Design Thinking و Human Centered Design برای توسعه و بهبود سیستم استفاده کند.
۱۰ توجه به انعطاف پذیری: معماری مفهومی باید برای تأمین انعطاف پذیری سیستم، از الگوهای معماری مانند Microservices و Cloud Architecture استفاده کند.
۱۱ توجه به کارایی: معماری مفهومی باید به کارایی سیستم توجه داشته باشد و از روش های بهینه سازی و مدیریت منابع سیستم برای بهبود عملکرد سیستم استفاده کند.
۱۲ توجه به کیفیت: معماری مفهومی باید به کیفیت سیستم توجه داشته باشد و از روش های مورد تأیید برای ارزیابی و بهبود کیفیت سیستم استفاده کند.
۱۳ توجه به ارتباطات: معماری مفهومی باید به ارتباطات با سایر سیستم ها و منابع خارجی توجه داشته باشد و از روش هایی مانند API Design و Integration Architecture استفاده کند.
۱۴ توجه به موثر بودن هزینه: معماری مفهومی باید به موثر بودن هزینه سیستم توجه داشته باشد و از روش های بهینه سازی هزینه مانند استفاده از خدمات ابری و سیستم های بازاریابی استفاده کند.
در کل، معماری مفهومی یک چارچوب مفهومی برای سازماندهی سیستم است که به عنوان پایه و اساس برای معماری فنی سیستم عمل می کند و باید به مواردی مانند انعطاف پذیری، کارایی، کیفیت و امنیت توجه داشته باشد. استفاده از نمایش هایی مانند نمودارهای مفهومی و توجه به استانداردها هم از ویژگی های معماری مفهومی است.
